Palec zatrzaskujący, trzaskający, strzelający, albo zakleszczające zapalenie ścięgna to różne określenia zapalenia pochewki ścięgna (tenosynovitis). Źródłem dolegliwości bólowych jest zapalenie więzadła obrączkowego ścięgien mięśni zginaczy palca, na wysokości stawu śródręczno-palcowego.
Choroba może dotyczyć jednego palca (stan zapalny najczęściej rozwija się w obrębie palca IV i III oraz kciuka), lecz zajęcie kilku palców w jednej dłoni lub obustronnie także się zdarza. Jest to jedna z najczęstszych przyczyn dolegliwości bólowych dłoni oraz upośledzenia jej funkcji.
Problem uniemożliwia chwytanie, wiąże się ze sztywnością, trudnościami w zginaniu i prostowaniu palca. Pojawia się także ból, który stopniowo zwiększa swoją intensywność. Początkowo dolegliwości pojawiają się przy wykonywaniu czynności manualnych z czasem trwają stale nawet w spoczynku.
Objawy
- ograniczenie zakresu ruchu zgięcia palca
- problemy z wyprostowaniem palca
- charakterystyczne przeskakiwanie – słyszalny „trzask”
- dolegliwości bólowe
- guzek (zgrubiałe ścięgno) – bolesny przy palpacji, umiejscowiony w okolicy stawu śródręczno-paliczkowego po stronie dłoniowej;
- zaczerwienienie skóry na palcu objętym stanem zapalnym
- opuchlizna
- całkowite zablokowanie palca w zaawansowanym stadium choroby
- Etiologia
Przyczyny powstawania tej choroby nie zostały jeszcze do końca poznane. Jednak specjaliści doszukują się pewnych czynników ryzyka sprzyjających rozwojowi tej patologii.
Przyczyna powstania choroby nie jest do końca znana. Przypuszcza się, że jedną z głównych przyczyn są systematyczne i powtarzające się urazy o charakterze mechanicznym oraz przeciążenia ręki. Ryzyko pojawienia się tego problemu zwiększają jednostki chorobowe takie jak cukrzyca, dna moczanowa, amyloidoza, mukopolisacharydoza czy reumatoidalne zapalenie stawów. Ponadto czynnikiem ryzyka jest także płeć i wiek. Palec trzaskający znacznie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn, zwłaszcza u tych w wieku 40-60 lat.
Leczenie zachowawcze – rehabilitacja i farmakoterapia
Leczenie zachowawcze stosowane jest na początku choroby. Składa się na nie farmakoterapia w postaci niesteroidowych leków przeciwzapalnych doustnych lub w postaci maści stosowanych miejscowo.
Zabiegi fizjoterapeutyczne tej jednostce chorobowej mają na celu zmniejszyć stan zapalny i stymulują regenerację tkanek. Zalecane jest stosowanie
- miejscowej krioterapii
- ultradźwięków
- laseroterapii
- pola magnetycznego.
Pomocna jest również terapia indywidualna, na którą składają się odpowiednio dobrane ćwiczenia i terapia manualna. Wykonuje się głównie delikatne ćwiczenia bierne, ćwiczenia czynno-bierne, ćwiczenia ogólnousprawniające. Zadaniem ćwiczeń jest zwiększenie zakresu ruchu w dłoni, rozciągnięcie mięśni ręki i przedramienia, rozluźnienie całej kończyny górnej. Terapia manualna łagodzi dolegliwości bólowe poprzez przekrwienie i lepsze odżywienie tkanek, zwiększa zakresy ruchomości tkanek.
Operacja palca zatrzaskującego
Po zdiagnozowaniu palca zatrzaskującego lekarz może zdecydować o leczeniu w formie fizykoterapii i zastrzykach z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi lub sterydami do pochewki ścięgna zginacza.
W przypadku gdy te metody leczenia będą nieskuteczne, jedynym rozwiązaniem pozostaje zabieg chirurgiczny. Operacje wykonywane są głównie w sytuacjach, gdy stan zapalny obejmuje więcej niż jeden palec, utrzymuje się ponad 6 miesięcy lub u pacjenta występują choroby współistniejące.
Operacja polega na przecięciu patologicznie zmienionego więzadła (pochewki zginaczy) i przywróceniu odpowiednich warunków do bezproblemowego przesuwu ścięgien zginaczy palców.
Postępowanie pooperacyjne obejmuje: unieruchomienie, elewację kończyny, ochronę przed urazami do zagojenia ran. Powrót do normalnej aktywności z udziałem zoperowanej dłoni następuje po 3-6 tygodniach i wspierany powinien być rehabilitacją.
Rehabilitacja pooperacyjna
Celem rehabilitacji po operacji jest rozluźnienie napiętych tkanek, uelastycznienie blizny po cięciu, wzmocnienie mięśni.
Przez pierwsze 4 dni należy unikać rozwierania rany, wykonuje się ostrożne ruchy. Po zdjęciu szwów, co ma miejsce między 7. a 9. dniem po zabiegu, rozpoczyna się czynne wspomagane ćwiczenia ROM i bierne ćwiczenia ROM.
Wykonuje się je przez mniej więcej 3 tygodnie, po czym przechodzi się do instensywnych ćwiczeń ROM i ćwiczeń wzmacniających.
Dodatkowo wykonywane są zabiegi fizykoterapeutyczne.
1. Przez pierwsze 2 tygodnie od zabiegu – wyciszające, tonujące, jak: pole magnetyczne, laseroterapia, miejscowa krioterapia.
2. Przez następne tygodnie można stosować zabiegi o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym, wzmacniające osłabione mięśnie, m.in.: miejscową krioterapię, jonoforezę, fonoforezę, prądy interferencyjne, elektrostymulację mięśni.
